Mía ướp hoa bưởi

Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An…
Người Hà Nội tinh tế nên không thể thờ ơ với những thay đổi của đất trời, không thể không níu giữ hương bưởi nồng nàn.
Hương bưởi cứ phảng phất trong những căn nhà của người Hà Nội quấn quýt, vương vấn không rời. Người Tràng An còn khám phá ra một món ăn riêng của mình, một món ăn bình dân mà thật thanh nhã, toát lên nét thanh lịch của con người nơi đây: mía ướp hương bưởi.

 Hoa bưởi
Bọn trẻ chúng ta có lẽ chỉ biết đến mía ướp hương bưởi khi được đọc tác phẩm văn học nổi tiếng của nhà văn Nam Cao qua truyện ngắn “Đôi mắt”. Trong đó, nhân vật Hoàng dù đang phải cùng gia đình đi sơ tán nhưng vẫn không thể bỏ được thói quen tinh tế của người Hà Nội, đó là món mía ướp hoa bưởi. Chỉ đọc thôi mà chúng ta đã như cảm nhận được vị ngọt thơm của nó rồi.
Như để gom hết hương sắc cho mùa hè, hòa cùng bầu trời trong xanh và chói chang nắng vàng, hoa bưởi nở bung trắng trời tạo nên những gam màu đẹp cho bức tranh thiên nhiên rực rỡ. Cũng màu trắng muốt như hoa ban của núi rừng Tây Bắc, nhưng hoa bưởi còn có cả sự ngọc ngà, thanh khiết và tinh tế của Hà Nội. Cái nắng nóng của mùa hè như càng làm cho hương bưởi nồng nàn hơn, còn khi cơn mưa rào qua đi, hương bưởi lại thoang thoảng, dịu nhẹ.
Người Hà Nội như muốn lưu giữ lại những hương vị của thiên nhiên, đất trời. Vì thế, mía ướp hương bưởi cũng góp phần tạo nên sự phong phú trong ẩm thực nơi đây. Tuy dân dã là vậy nhưng người Hà Nội lại chẳng “dễ tính” chút nào trong việc lựa chọn mía và hoa bưởi. Để có được những món mía ướp hoàn hảo thì ngoài việc chọn mía và hái hoa bưởi cũng đòi hỏi sự kỹ càng.
Việc chọn mía đòi hỏi rất nhiều thời gian. Phải là những tấm mía giữa cây mới ngọt và mịn nước. Nếu chọn phần ngọn hay phần gốc thì mía sẽ bị chua và cứng. Người tiện mía phải thật dẻo tay để khi bẻ ra, từng khúc từng khúc cứ mịn màng, đều tăm tắp. Những khúc mía sau khi tiện có màu vàng óng như mật ong trông thật bắt mắt. Chỉ nhìn thôi đã thấy ngọt lịm nơi đầu lưỡi rồi.

Mía ướp hương hoa bưởi
Hoa bưởi được chọn phải là những bông có đài to, tươi tắn và vừa chớm nở, có như vậy thì hương hoa mới nồng nàn và mới đủ để thấm vào những khúc mía mọng nước kia nhiều hơn.
Khi hái hoa, người Hà Thành cũng thể hiện được sự khéo léo của mình. Lúc hái người ta cũng phải rất kĩ lưỡng khi chọn đúng thời điểm. Nếu hái lúc vừa sáng sớm thì hoa chưa tỏa ngát hương. Còn nếu để tầm trưa mới hái thì hương hoa bưởi đã gửi theo những cơn gió mà bay đi. Vì vậy, người dân nơi đây chọn đúng tầm nắng mới lên, những cánh hoa bưởi chúm chím hé nở, ngào ngạt hương thơm nồng đượm nhất.
Ngày trước, người Tràng An thường dùng những chiếc túi bóng trắng trong và xếp những khúc mía đã được tiện đều tay, họ bỏ những cánh hoa bưởi trắng muốt còn e ấp vào đó và buộc kín lại như để cho hương bưởi đừng bay đi. Ngày đó, chưa sử dụng tủ lạnh phổ biến như bây giờ, người ta chọn những nơi thật mát mẻ, vẩy nước giếng sâu mát lạnh ra ngoài vỏ túi ni lông để hương bưởi có thể ngấm sâu vào những thớ mía. Sau một giờ là đã có một đĩa mía ướp hương bưởi ngát hương. Với vị ngọt thanh thanh tự nhiên của mía hòa quyện với hương nồng nàn hoa bưởi đã tạo nên một mùi hương khó phai trong lòng những người Hà Nội xưa.
Ngày nay, nhịp sống hiện đại đã tạo nên một quỹ thời gian chật hẹp cho mỗi người. Vì vậy mà người dân Hà Nội chẳng mấy ai còn giữ được thói quen ướp mía bằng hoa bưởi nữa bởi hoa bưởi thì khó kiếm và việc chế biến mía từ khâu chọn tới róc, tiện mía cũng khá cầu kỳ.

Nhiều người vẫn muốn tìm được cảm giác ẩm thực xưa nhưng có lẽ người ta không có nhiều thời gian và sự kiên nhẫn để làm món mía ướp hương bưởi thanh nhã nhưng không kém phần tinh tế này. Vì vậy mà khó có thể chinh phục được những người khó tính và có hơi chút cầu kì trong ẩm thực luôn khao khát tìm lại mùi hương mang theo cả nỗi nhớ về một thời xa xưa ấy. Những khúc mía ướp hoa bưởi ngát hương cũng không còn dễ tìm trên đường phố Hà Nội nay.